​

Multipl myelom non-Hodgkin lenfoma dan sonra en sık rastlanan kan kanseri türüdür ve tüm kan kanserlerinin %10 unu oluşturur. Vücudumuzda antikor üretmekle görevli olan plazma hücrelerinin anormal çoğalmasıyla meydana gelir. Bu hücreler, normalde çok çeşitli antikorlar üretirlerken kanserleştikten sonra paraprotein adı verilen tek tip bir antikor üretmeye başlarlar.

 

Belirtileri nelerdir?

Multipl myelomda en sık rastlanan yakınma hastaların yaklaşık %70 inde görülen kemik ağrısıdır. Bunun nedeni, kemik iliğinden kemikte tahribatı artıran bazı maddelerin salınmasıdır. Bu maddeler kemikte yıkıma neden olurlar, yıkılan kemikten kana bol miktarda kalsiyum salgılanır ve hem kanda hem de idrarda kalsiyum artar (hiperkalsemi). Plazma hücrelerinden kana salınan yüksek miktarda antikor (paraprotein) ve kemik yıkımı sonucu kana salınan yüksek miktarda kalsiyum zaman içinde böbreklerde birikerek böbrek yetmezliğine neden olurlar. Kemik iliğinde çoğalan plazma hücreleri, ilikte kan yapan hücrelerin sayıca azalmasına neden olduğundan hastada bir süre sonra kansızlık (anemi) meydana gelir. Multipl myelomda plazma hücreleri tek bir antikoru çok fazla miktarda üretirler. Ancak bu antikor anormal yapıda olduğundan etkisizdir ve normal antikorların üretimi de azalmıştır. Bu yüzden hastalarda bağışıklık sisteminde bozulma (immün yetmezlik) meydana gelir. Bu da özellikle akciğer ve böbrek enfeksyonlarının fazla görülmesine neden olur. Yaygın kemik yıkımı kemikleri zayıflattığından, özellikle vücudun ağırlığını taşıyan omurga kemiklerinde sıklıkla çökme görülür. Bu çökmeler omurgada deformasyon ve kamburlaşma yapar, ayrıca omuriliği sıkıştırarak şiddetli ağrı ve felç gibi problemlere neden olabilir.

 

Nasıl tedavi edilir?

Multipl myelomda tedavi seçenekleri kemoterapi ve kök hücre naklidir. Kök hücre nakli 65 yaşın altında olan ve bu tedaviyi kaldırabilecek hastalara uygulanır. Kök hücre hastanın kendisine ait olabileceği gibi uygun bir vericiden de elde edilebilir. Kök hücre nakli, 65 yaşın üzerinde ve genel durumu uygun olmayan hastalara uygulanmaz, bu tür hastalarda uygun tedavi kemoterapidir. Bunun yanında, hastalara kansızlığı ve kemik zayıflamasını azaltan destek tedavileri uygulanır. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Multipl myelomda girişimsel tedaviler

Diğer kanser türlerinde kullanılan minimal invaziv girişimsel yöntemler multipl myelom hastalarında kanserin kendisini değil, kemiklerde yarattığı harabiyetin sonuçlarını engellemek için uygulanır. Multipl myelomda oluşan yaygın kemik yıkımı sonucu tüm kemikler zayıflar, özellikle omurga ve kalça gibi vücudumuzun tüm yükünü taşıyan kemiklerde çatlama, kırılma ve çökme oluşur (patolojik fraktür). Bu olaylar sonucunda, omurgada deformasyon ve kamburlaşma meydana gelir. Çöken omurlar, omuriliği sıkıştırarak şiddetli ağrı, hareket kısıtlılığı ve hatta felç problemlere yol açabilirler. Kemikleri güçlendirmek için verilen tüm ilaçlara rağmen, bu olaylar multipl myelom hastalarının önemli bir kısmında görülür. Bu tür hastalarda, belli aralıklarla çekilen emar, tomografi ve PET-CT filmlerinde kemiklerde oluşan çatlama ve zayıflamalar görülebilir ve hangi omurda çökme riski olduğu anlaşılabilir. Bu filmlerde çökme açısından riskli bulunan omurlara ciltten iğne ile girilerek özel bir çimento enjeksiyonu yapılmalıdır. Vertebroplasti adı verilen bu tedavide, omurun içine yerleştirilen iğneden verilen "sement" isimli bu madde omurun gözenekleri içine yayılır ve birkaç dakika içinde katılaşır. Böylece, omurun dayanıklılığı artırılır ve çökme engellenir. Ayrıca, sement katılaşırken omura yaydığı ısı bu bölgedeki sinir uçlarını tahrip eder ve hastada mevcut olan ağrıyı ciddi olarak azaltabilir.

​

Yapılan birçok çalışmada, vertebroplastinin multipl myelom hastalarında kemiği sağlamlaştırarak çökmeyi ve bunun sonucunda oluşan problemleri engellediği ve hastadaki ağrıyı azaltabildiği gösterilmiştir. Vertebroplasti, çökmüş olan omurlarda da uygulanabilir ve omurun daha da çökmesine engel olur. Ancak, çökme ihtimali olan fakat henüz tam çökmemiş olan omurlarda vertebroplasti daha da yararlıdır. Çünkü, hem sement daha iyi yayıldığından işlem daha kolay  ve emniyetlidir hem de omurun çökmesi daha olay gerçekleşmeden engellenmiş olur. Vertebroplasti tek ya da birkaç seviyeye yapılabilir. Ancak, multipl myelom hastalarında kemik harabiyeti yaygın olduğundan birçok hastada vertebroplastinin çok sayıda omura uygulanması daha iyi sonuç verir.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Vetebroplasti işlemi sırasında iğnenin omurun istenen bölgesine emniyetli bir şekilde yerleştirilmesi çok önemlidir. İşlem sırasında iğne omuriliğin hemen yanındaki pedikül denen kemik bölümünden omurun içine girmelidir. Bu dar alandan omuriliğe girmeden iğnenin ilerletilebilmesi için, mümkün olan en iyi görüntüleme yöntemleri kullanılmalıdır. Sadece 2 boyutlu görüntü veren ve "skopi" adı verilen basit cihazlarla standart anjio cihazları bu açıdan yeterli değildir. Vertebroplasti işlemi için günümüzde kullanılan en ideal görüntüleme yöntemi, aynı anda hem anjio hem de tomografi görüntüleri veren "cone beam tomografi" cihazlarıdır.