Hidatik kistte ameliyatsız (perkütan) tedavi.

Hidatik kistler, ekinokok adı verilen bir parazitin yarattığı enfeksiyon sonucu oluşurlar. Ekinokok, genellikle köpek dışkısıyla temas etmiş olan iyi yıkanmamış çiğ sebze ve meyvelerin yenmesi sonucu bulaşır. En sık görüldüğü organ karaciğerdir, daha nadiren akciğer, dalak ve böbrekte de görülürler. Ancak, beyin ve kemik de dahil vücuttaki her organda ortaya çıkabilirler.

Nasıl teşhis edilir?

Klinik şüphe üzerine ya da başka nedenlerle çekilen ultrasonografi, tomografi ve Emar incelemelerinde tipik görüntüleme bulgularıyla genellikle tanı konabilir. Bunun dışında kanda yapılan "ekinokok testi" tanıyı destekleyebilir. Hidatik kistlerin çoğunda görüntüleme bulguları tipiktir, ancak bazen basit kist, abse, biloma (safra kisti) ve hematom (kanla dolu kist) ile karıştırılabilir.

Tedavi edilmezse ne olur?

Hidatik kistler tedavi edilmezlerse büyüyebilir, çoğalabilir, enfekte olabilir ya da nadiren de olsa patlayarak karın boşluğuna açılabilirler. Bu gibi durumlarda, "anaflaksi" adı verilen şiddetli ve tehlikeli bir allerjik reaksiyon gelişebilir.

Nasıl tedavi edilir?

Hidatik kistte, Albendazol, Mebendazol gibi ilaçlar verilebilir, ancak tek başına ilaç tedavisi çok etkili değildir. ilaç tedavisi günümüzde, daha çok girişim öncesi ve sonrasında yayılma riskini azaltmak amacıyla kullanılmaktadır. Hidatik kist tedavisinde günümüzde en çok uygulanan tedavi yöntemleri ciltten iğne ile uygulanan "Perkütan Tedavi" ve klasik cerrahi operasyondur. Hangi hastada hangi yöntemin seçileceğine, kistin ultrason, Emar veya tomografi görünümlerine göre karar verilir. Bu görünümlere göre, hidatik kist 5 tipe ayrılır (Gharbi Sınıflaması). Bu sınıflamaya göre, Tip 1 ve 2 de perkütan tedavi, tip 4 de ise cerrahi tedavi uygundur. Tip 3 de duruma göre bazen perkütan bazen de cerrahi tedavi denenebilir. Tip 5 iyileşmiş hidatik kist anlamına gelir, dolayısıyla herhangi bir tedavi uygulanmaz.

Hidatik kistte, mümkün olan her durumda perkütan tedavi tercih edilmelidir. Çünkü perkütan tedavinin riskleri ve yan etkileri cerrahi tedaviye göre çok daha düşüktür. Ayrıca genel anestezi, cerrahi kesi ve hastanede yatış gerektirmemesi de diğer ilave avantajlarıdır. Bu nedenle, hidatik kist hastalarında, cerrahi tedavi sadece perkütan tedavinin uygun olmadığı ya da başarısız kaldığı hastalar için son seçenek olarak düşünülmelidir.

Ameliyatsız (perkütan) tedavi:

Bunun için, işlemden 1 hafta önce hastaya Albendazol ilacı başlanır. İşlem günü, lokal anestezi altında ultrason rehberliğinde kist içine bir iğne ile girilir. Eğer kist, çapı 6cm den küçük olan basit bir hidatik kist ise iğne ile kist içeriği dışarı alınır, daha sonra %20-30 yoğunlukta hipertonik salin sıvısı verilerek parazitler öldürülür. Daha sonra da kist içindeki sıvı dışarı alınır ve iğne çıkarılır.

Eğer kist çapı 6 cm nin üzerindeyse, yukarıdaki tedavi uygulanabilir, ya da iğne yerine kateter adı verilen ince bir boru yerleştirilir ve sıvı birkaç gün torbaya akıtılır. Torbaya gelen sıvı miktarı iyice azalınca, önce ilaç verilerek kistin safra kanallarıyla bağlantısı olup olmadığına bakılır. Bağlantı yoksa, önce hipertonik salin sonra da alkol verilerek tedavi tamamlanır. Daha sonra da kateter dışarı alınır.

Tip 2 ve bazı Tip 3 hidatik kistlerde, sadece iğne ile tedavi yeterli olmaz. Bu tür kistlerde, önce kist içine daha kalın bir kateter yerleştirilir ve kateterden serum verilerek kist içindeki solid yapılar parçalanır. Daha sonra da yukarıda anlatılan klasik kateterli tedavi uygulanır.

Perkütan tedaviden sonra hasta ultrasonla takip edilir. Ultrasonda kistin belirgin küçülmesi ya da kaybolması ve kireçlenmesi (kalsifikasyon) tedavinin başarılı olduğunu gösterir. Kistin %10 dan az küçülmesi tedavinin başarılı olmadığının belirtisidir. Perkütan tedavi, iyi seçilmiş hastalarda %90 ın üzerinde bir başarı oranına sahiptir. Tedavi edildikten sonra kistin aynı yerde tekrarlama olasılığı da %5 in altındadır.